Bussen

De historische collectie bestaat uit circa 30 bussen. Stuk voor stuk parels die een eigen stuk geschiedenis in een eigen periode vertegenwoordigd. Het gaat te ver om elke bus hier te behandelen maar om een idee te geven bespreken we op deze pagina een aantal bussen.

De geschiedenis van het ZHAM begint bij het HBM in 1979 met de voormalige HTM-bus 327, een Kromhout/Verheul uit 1958, die door een groep busliefhebbers van de sloop werd gered. Deze bus had bij de Haagse Tram Maatschappij (HTM) enkele jaren werkloos gestaan omdat er onvoldoende chauffeurs beschikbaar waren en werd samen met veertien seriegenoten in 1962 verkocht aan de Rotterdamse Electrische Tram N.V.(RET) in Rotterdam. Nadat ze daar uitgediend waren, deden de voormalige HTM 327 en 329 nog een aantal jaren dienst op de Rotterdamse luchthaven Zestienhoven. In 1978 kwam voor de 329 het einde en dat dreigde ook voor de 327. Door de bus voor 500 gulden te kopen, wist een aantal initiatiefnemers echter te voorkomen dat deze voor de HTM zo karakteristieke bus verloren zou gaan. Op 15 mei 1979 werd de bus opgehaald in Rotterdam, maar waar laat je zo’n groot voertuig? Gelukkig was er in de garage van touringcarbedrijf VIOS in Wateringen een plek waar de 327 mocht staan. De HTM bleek bereid om te helpen met de restauratie van de 327. Dat resulteerde in de bus die uiteindelijk het paradepaardje van de ZHAM is!

Bijzonder is ook onze GTW 106 uit 1936 van volledig Nederlands fabricaat die in de meidagen van 1940 veel werd ingezet voor militair vervoer en munitievervoer rondom Den Haag en omgeving. Dit type bus werd ook gebruikt voor het evacué-vervoer van mensen die door de Rotterdamse bombardementen dakloos waren geraakt en zo snel mogelijk naar een ander onderkomen en in veiligheid moesten worden gebracht. De lichtgele kleur, afgezet met veel chrome en het luxe oprolbare open dak, maakt de bus zeer fraai. De bus is in 1944 geconfisqueerd door de Duitse Wehrmacht en uiteindelijk in de DDR terechtgekomen. Na de val van de Berlijnse muur is de bus weer naar Nederland gekomen en recent hebben wij deze bus aan onze collectie kunnen toevoegen.

Verder hebben we de WSM 2007. Deze autobus heeft na de tweede wereldoorlog een grote bijdrage geleverd aan het weer op gang brengen van de door de oorlog ernstig beschadigde infrastructuur. Aan het einde van de oorlog bestond een groot gebrek aan vervoersmiddelen, zowel bij de spoorwegen als bij de busbedrijven. Daarbij was het probleem van de vele beschadigde of vernielde bruggen bij de spoorwegen groter dan bij het wegverkeer: een bus kan immers makkelijker op een noodvoorziening aansluiten of een hindernis omzeilen dan een trein dat kan doen. De spoorwegen, die tevens het moederbedrijf waren van vele streekbusbedrijven, zagen dat snel in en haalden om die reden 250 speciale bussen (bestaande uit een trekker en een oplegger) uit Manchester om de Nederlandse vervoerscapaciteit weer op gang te brengen. Deze bus heeft de A-status (belangrijkste status) bij het landelijk register van de Mobiele Erfgoedcollectie Nederland.

Een andere beeldbepalende bus in de collectie, is de NZH 4842 “bolramer”, ontworpen door Werkspoor te Utrecht, lange tijd dé hofleverancier voor het streekvervoer. De ‘bolramer’ dankt zijn naam aan ir. Hofstede die de innovatieve parabolische voorruit bedacht die hinderlijke reflectie voor de chauffeur tegenging. Deze bus vertegenwoordigt de wederopbouw en mobilisatie in Nederland. De periode van de wederopbouw kenmerkt zich door hard werken, schaarste en soberheid. Het grotendeels verwoeste wegennet en de verloren vervoerscapaciteit moest worden hersteld. De meeste tramlijnen die nog na de oorlog waren overgebleven werden in een snel tempo afgebroken en vervangen door de snelle, wendbare en flexibele autobus. Van de ‘bolramer’ werden tussen 1956 en 1967 een kleine 900 exemplaren gebouwd, wat deze bus tot een zeer bepalende verschijning in het Nederlandse straatbeeld maakte. De ‘bolramer’ NZH 4842 is het meest representatieve en originele exemplaar en zodoende geselecteerd als toonbeeld van 150 jaar vervoer in Nederland. Daarbij is deze bus door de gemeente Den Haag, met een aantal andere bussen en trams, aangewezen als roerend gemeentelijk monument. Een unicum in de wereld van het mobiele erfgoed!